خاطرات شیخ مصطفی رهنما

اسناد و خاطرات شیخ مصطفی رهنما

تدوین: رحیم روح‌بخش الله‌آباد

تاریخ انتشار: شهریور 1390

تعداد صفحات: 552

نوبت چاپ: اول، تابستان 1390

قیمت: 89,000 ریال

شمارگان: 2000

معرفی کتاب:

دوره ی بعد از شهریور 1320 تا شروع نهضت اسلامی دوره ای ویژه با مشخصات بارزی است. در این مقطع نیروهای سیاسی و اجتماعی اعم از مذهبی و غیرمذهبی و مخالف مذهب فعالیت های گسترده ای داشتند که تکاپوی هر یک به نوبه ی خود قابل بررسی و دقت است. شیخ مصطفی رهنما از جمله فعالان عرصه ی سیاسی و فرهنگی و مطبوعاتی این مقطع است که با گروه ها و احزاب سیاسی مراودات مختلفی داشته و فعالیت های خود را در قالب «جمعیت مسلم آزاد«انجام می داده است. آنچه فعالیت ها و کوشش های وی را از دیگران ممتاز می سازد توجه اصلی او به مسئله ی فلسطین است.چیزی که شیخ مصطفی رهنما در طول دوران مبارزاتش هرگز از آن غفلت نکرده، به طوری که اگر انگیزه ی مبارزه او علیه شاه را نیز همکاری هیئت حاکمه با اسرائیل قلمداد کنیم، بیراهه نرفته ایم. در همین راستا وی با برخی سازمان ها و حتی نهضت های رهایی بخش ارتباط برقرار کرد و با سفرای برخی کشورهای اسلامی در تهران تماس داشت. چنانکه هرگاه در هر جمع و کنفرانسی، سخن از فلسطین بود، سراغ رهنما را نیز می گرفتند.

شاید بتوان اسناد و خاطرات را دو مؤلفه‌ی اصلی پژوهش‌های تاریخ معاصر تلقی كرد كه با كنار هم گذاشتن آنها می‌توان وقایع تاریخی را بازسازی و تجزیه و تحلیل نمود. براین‌اساس كتاب «اسناد و خاطرات شیخ مصطفی رهنما» به‌عنوان یك منبع پژوهشی، دربردارنده‌ی این دو امتیاز توأمان می‌باشد و به سهم خود می‌تواند برخی خلأهای منابع تاریخی دهه‌های 1320 و 1330 را پر كند. به‌خصوص اینكه شیخ مصطفی رهنما در طول دوران طولانی مبارزات خود،غالباً با جمع محدودی از همفكرانش فعالیت می‌كرد، كه خود محوریت آن‌را برعهده داشت. از این رو موضوعات مطروحه در خاطرات و اسناد او حالتی منحصربه‌فرد به كتابش بخشیده است؛ به طوری كه به‌ندرت می‌توان سرنخی از مطالب آن‌را در سایر منابع به‌دست آورد. به هر تقدیر، رهنما را می‌توان یك مبارز مستقل و تا حدودی تكرو تلقی كرد كه هر چند با تشكیل «جمعیتِ مسلم آزاد» و نشر ارگان آن یعنی مجله‌ی «حیات مسلمین» سعی كرد تشكیلاتی عمل كند، ولی چون تعدادی انگشت‌شمار از افراد جذب جمعیت مذكور شدند ناچاراو به تنهایی این راه را ادامه داد. تردیدی نیست كه دغدغه‌های اصلی وی در این حركت، مذهب و دینداری او بود. رهنما از خاندانی روحانی و مبارز برخاسته و برادران واحدی در «جمعیت فدائیان اسلام» دایی‌های او بودند.

این کتاب در سه فصل تدوین یافته است؛ فصل اول «مدخل پژوهشی» است، فصل دوم این کتاب به «خاطرات رهنما» پرداخته است که خود حاوی بخش های جزئی تری است. در فصل سوم «اسناد رهنما» بررسی شده است که این فصل تقریبا چهار پنجم کتاب را در بر می گیرد.